7 Ekim Dünya İnsana Yakışır İş Günü
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), insana yakışır iş kavramının, insanların çalışma yaşamındaki özlemlerini yansıttığını ifade etmektedir. Bu özlemler; ücrette adaletin sağlandığı, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerinin etkin bir biçimde alındığı, sosyal korumanın yaygınlaştırıldığı, örgütlenme ve toplu sözleşme hakkının tanındığı, ayrımcılığın her türlüsünün önüne geçildiği bir çalışma yaşamına işaret etmektedir.
Ne var ki tüm bu boyutlarıyla birlikte düşünüldüğünde, bugün Türkiye’de çalışma yaşamı insana yakışır olmaktan uzaktır.
– Ülke ekonomisi büyürken, gelir bölüşümü emek aleyhine bozulmaktadır. Türkiye; Brezilya, Meksika ve Hindistan gibi ülkelerle birlikte dünyada gelir dağılımının en eşitsiz olduğu ülkeler arasında yer almayı sürdürmektedir.
– Her 5 gençten birinin işsiz olduğu Türkiye’de geniş tanımlı işsiz sayısı 8 milyon 415 bine ulaşmıştır. İşsiz kalan kişilere işsizlik süresince insan onuruna yakışır yaşam standartları sağlamak için kurulan, fakat yararlanma koşulları ve ödenek miktarları oldukça ağır olan İşsizlik Sigortası Fonu, amacından uzaklaşarak işveren teşvik ve prim fonuna dönüşmüştür.
– Asgari ücret, görülmemiş düzeylerde artan enflasyon karşısında açlık sınırının dahi altında kalmıştır. Dahası asgari ücret, temelde bir başlangıç ücretine işaret etse de Türkiye’de asgari ücret ve asgari ücrete yakın ücretlerle çalışan 10 milyonu aşkın işçi bulunmaktadır. Dolayısıyla asgari ücret bugün ortalama ücret haline gelmiş durumdadır.
– Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) tarafından yayınlanan Küresel Haklar Endeksi 2022 raporunda, işçiler için en kötü on ülke arasında sayılan Türkiye’de “grevlerin yasaklanması”, “sendikacıların tutuklanması” ve “sistematik sendika düşmanlığı” özellikle vurgulanmaktadır. Bugün Türkiye’de resmi sendikalaşma oranları yüzde 14,26’dır. Üstelik sendikalı işçi sayısı, toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçi sayısı anlamına gelmemekte; toplu iş sözleşmesi kapsamında olan işçi sayısı göz önüne alındığında oran daha da gerilemektedir.
– 2022 yılının ilk 8 ayında 1202 işçi, iş cinayetlerinde yaşamını yitirmiştir. Buna karşın işçi sağlığı ve iş güvenliği alanı piyasaya terk edilmeye devam etmektedir.
Tüm bu sorun alanları karşısında, işçilerin çalışma yaşamındaki özlemlerinin gerçeğe dönüşmesi için sendika çatısı altında birleşmeleri; sendikaların ise insana yakışır iş koşullarını sağlamak için mücadele etmeleri tarihsel bir sorumluluk niteliği taşımaktadır. Bu sorumluluk, insana yakışır iş mücadelesi ile birlikte insana yakışır yaşam mücadelesini de içermektedir. Tüm insan haklarının tam ve etkin bir şekilde sağlandığı bir Türkiye için çalışma yaşamındaki sorunlar yanında insan hakları temelli bir mücadele çizgisi izlemek, insanca yaşam ve çalışma koşullarını sağlamanın önkoşuludur.
Tez-Koop-İş Sendikası, en yüce değerin emek ve insan onuruna yakışır işin herkes için temel bir hak olduğunun bilinciyle; temel işçi haklarına saygı gösterilen, ayrımcılığın yerini eşitliğin aldığı, sosyal korumanın herkese yaygınlaştırıldığı bir gelecek mücadelesini sürdürecektir.
