“Çevrim dışı kalma hakkı”
Yirmi yıl önce, çalışma saatleri dışında, gün içinde, hafta sonlarında veya tatillerde iletişim kurulması acil bir durum olmadığı sürece pek başvurulan bir yöntem değildi. Günlük çalışma süresini tamamlayan bir işçi, kendi özel yaşamını işyerinin dışında sürdürürdü.
Peki bugün?
İletişim teknolojisinin arttığı ve yaygınlaştığı günümüz koşullarında böyle bir soyutlanmışlık, iletişimsizlik ortamı düşünülebilir mi?
Hiç sanmıyoruz.
Artık çalışma yaşamına ilişkin konular, işyeri dışında da sürüyor, sürdürülüyor…
Avrupa Parlamentosu Ocak 2021’de çalışanlar açısından son derece önemli bir raporu onayladı. AP’na sunulan raporun içeriği çalışanların mesai saatleri dışında işleriyle ilgili eposta, mesaj ve aramalara yanıt vermeme hakları olduğu, bu konuda hızla Avrupa Birliği çapında bir mevzuat hazırlanması gerektiğine ilişkindi.
Kabul edilen Rapor yalnızca Avrupa ülkeleri için değil gerçekte tüm dünyada çalışanlar yönünden önemli. Raporda, dijitalleşme ve yeni teknolojik cihazların, işçi ve işverenlere ekonomik ve sosyal faydalar sağladığı, çalışmada esnekliği ve özerkliği arttırdığı, işe gidip gelme sürelerini kısalttığı, bununla birlikte işin yoğunlaşması, çalışma saatlerinin uzaması, iş ve özel hayat arasındaki sınırların aşılması gibi dezavantajlara, istihdamla ilgili çeşitli etik ve yasal sorunlara neden olduğu kaydedildi. Raporda, Koronavirüs salgını nedeniyle evden çalışmaların da önemli ölçüde arttığı anımsatılarak, bu durumun mevcut sorunları arttırdığı ve kendine özgü yeni problemler ortaya çıkardığı belirtildi.
Evden çalışma ile özel hayat ve iş hayatı arasındaki sınırların bulanıklaştığına dikkat çekilen raporda, günümüzde işverenlerin çalışanlarından her zaman erişilebilir olmalarını beklediğine işaret edildi. Raporda, bu durumun işçi üzerinde bir baskı kurduğu, evden çalışanların mesai bitmesinin ardından iletişim kanallarını kapatamadıkları, uzun çalışma saatlerinin ve çalışan üzerindeki artan taleplerin kaygı, depresyon, tükenmişlik gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açtığı vurgulandı. Çalışanların hafta sonu, yıllık izin ve mesai saatleri sonrası işleriyle ilgili e-posta, mesaj ve aramalara yanıt vermeme hakları olduğuna işaret edilen raporda, bu konuda hızla Avrupa Birliği (AB) çapında bir yasal düzenleme gerektiği belirtildi. Raporda, özellikle dijital araçlarla çalışanların iş saatleri dışında bağlantılarını kesebilmelerine ve evden çalışanlara yönelik iş koşullarına açıklık kazandırılmasına yönelik yasal düzenleme üzerinde çalışması çağrısı yapıldı.
Ülkemizde de uzaktan çalışan ya da evden çalışan sayısının önemli ölçülerde arttığı dikkate alındığında gündeme getirilen sorundan çok sayıda çalışan etkilenmediğini kim söyleyebilir?
