Page 37 - Tezkoopiş Kadın

"Kadın aslında dışarıda gelir getirici bir işte çalışmasına imkân
tanımayacak kadar çok emek zamanını herhangi bir karşılığı
olmayan, toplum nezdinde görünmez olan, hem de herhangi bir
değer atfedilmeyen ev ve bakım işlerine ayırıyor, onun için de
buna 'kadınların görünmeyen emeği' adı veriliyor."

baca onların 20 sene önceki oranlarını bugün Türkiye'deki İşgücüne talep kadınlar için göreli artıyor dedik, peki kadın-
oranlar olarak görmek mümkün. Nedir bu oranlar? Türki- ların işgücü arzı ne durumda? Yine tarihsel süreç içinde ba-
ye'de ortalama 3 kadından biri (yaklaşık % 35’i) işgücüne ka- karsak, kadınların eğitim düzeyi yükseldikçe işgücü arzları
tılıyor. İşgücü dediğimiz vakit, bunun içinde hem çalışanlar yükseliyor. Türkiye'de yakın yıllara kadar eğitimde ciddi bir
var hem işsizler var. Çalışan kadınların oranına yani istihdam cinsiyet açığı vardı ve kadınların ortalama eğitim düzeyi er-
oranına baktığımızda, yüzde 30'un da altında düşüyor. Oysa keklerinkinden düşüktü. Ancak son yıllarda, ilk başta 8 yıllık
oran erkeklerde çok daha yüksek, yani erkeklerin yaklaşık zorunlu eğitime geçilmesi, son birkaç yıldır 12 yıllık zorunlu
dörtte üçü işgücünde ve yüzde 65 civarında bir kısmı da is- eğitime geçilmesi ile birlikte bu açığın giderek azaldığını gö-
tihdamda yer alıyor. Türkiye'de bu oranın çok düşük olması- rüyoruz. Genel olarak eğitim düzeyinin yükselmesi, kadın iş-
nın gerisinde birden çok faktör var, bunun altını çizeyim. İlki, gücü arzının artışını beraberinde getiriyor. Eskiden üniversite
Türkiye'nin ekonomik büyüme politikaları, yani geçmişteki mezunu olan bir genç kadın ‘Ben bu kadar okudum, artık
sanayileşme politikaları ve günümüzdeki özellikle inşaat çalışma hayatında yer almalıyım’ diye düşünüp iş aramaya
ağırlıklı büyüme politikaları, kadın işgücüne talebin düşük başlarken, bu, lise mezunu genç kadınların sayısının artması
kalmasında etkili oldu. Baktığımız vakit sanayide her ne ka- ile birlikte onlar için de söz konusu olmaya başladı. Dolayı-
dar emek yoğun bir takım kollar, mesela tekstil, konfeksiyon, sıyla geçmişte düşük eğitim düzeyi ve düşük bir kadın iş-
gıda ve benzeri, önemli bir paya sahip olsa bile bu alanlar- gücü arzı varken günümüzde artan eğitim düzeyi ile birlikte
daki kadın işçi istihdamı başka ülkelere kıyasla daha düşük lise mezunu ve üniversite mezunu kadınların işgücü arzında
oranlarda kaldı. Türkiye'deki kadın istihdamının artışı, Güney ciddi bir artış var.
Avrupa ülkelerine paralel bir şekilde hizmet sektörünün Bu işgücü arzı istihdama dönüşüyor mu diye baktığımızda,
büyümesi ile birlikte seyretti. Hizmetler sektöründe eği- orada karşımıza çıkan çok yüksek işsizlik tabloları oluyor.
tim, sağlık, bankacılık ve finans hizmetleri, büro hizmetleri, Bunun bir nedeni, kadınların iş aramaya başladıkları vakit, iş
perakende ticaret, konaklama hizmetleri ve benzerlerinde arama kanallarının farklı olması. Kadınların eğitim düzeyleri
istihdamda kadınların önemli bir payı olduğunu görüyoruz. düşükken iş arama kanalları farklıydı, yani erkeklerle kadın-
Fakat Türkiye'de ekonomik kaynakların öncelikle ayrıldığı lar farklı şekillerde iş arıyorlardı. Örnek vermek gerekirse er-
alan, özellikle son 20 yıldır diyebilirim, inşaat sektörü. Yani kekler gördüğü her iş ilanına belki başvuruda bulunuyorlardı
buna dayalı bir büyüme modeli benimsendi. İnşaat sektörü, ama kadınlar gördükleri iş ilanına başvurmadan önce bir te-
yapılan altyapı yatırımları ise eğer, havalimanları, barajlar ve dirginlik duyuyorlardı. Gittikleri yer güvenli bir yer mi, kimlerle
benzeri teknoloji yoğun alanlar, daha küçük ölçekli bina in- karşılaşacaklar, orada herhangi bir risk, özellikle cinsel taciz
şaatı ve benzeri tabii ki emek yoğun ama çok büyük ölçüde riski söz konusu olabilir mi diye kendi tanıdık çevreleri üzerin-
erkek iş gücüne dayanan alanlardır. Dolayısıyla siz kaynak- den, ‘Güvenilir, bildiğiniz bir yerde eleman aranıyor mu?’ diye
ların büyük bir kısmını bu alandaki yatırımlara tahsis eder- sorma yoluna gidiyorlardı. Bu durum da onların iş bulma im-
seniz, o zaman bu alanlarda kadın işgücü talebi hemen hiç kânlarını oldukça kısıtlıyordu. Diyebilirsiniz ki, lise mezunu ve
olmadığı için Türkiye'deki istihdam, erkek işgücü istihdamı üniversite mezunu kadınlar için durum farklılaştı. Doğrudur,
olarak artar. Gözlediğimiz şey de bu Türkiye'de: İstihdamda ama bu iki grup için de işsizlik oranları genç erkeklerinkine
bir artış var, hem kadınlar hem erkekler açısından, ama er- kıyasla çok daha yüksek. Çünkü hâlâ genç kadınlar açısın-
kekler açısından bu artış çok daha fazla. dan çalışılabilir nitelikteki işler belli kriterlere dayanıyor ve kri-

Tez-Koop-İş Kadın 35