Page 38 - Tezkoopiş Kadın

8 MART
DOSYASI

"Türkiye'de çalışma yaşamında cinsel taciz çok ciddi bir sorun alanı ve genç
kadınların iş arama imkânlarını kısıtlıyor. Erkekler ise toplumsal olarak
onlardan beklenen aileyi geçindirme yükümlülüğü ile ne iş bulursa
yapmak durumunda kalıyorlar."

terlerin başında da yine işyerinin düzgün, güvenilir bir işyeri nedenle iş yaşamından ayrılıyor. Çocuklar belli bir yaşa gel-
olması çok büyük önem taşıyor. dikten sonra dönmek istediğinde ise çoğu zaman yeni yetiş-
Türkiye'de çalışma yaşamında cinsel taciz çok ciddi bir so- miş gençler var, onların sahip olduğu mesleki bilgiler eskisi
run alanı ve genç kadınların iş arama imkânlarını kısıtlıyor. kadar güncel değil ve benzeri sebeplerle iş bulmakta daha
Erkekler ise toplumsal olarak onlardan beklenen aileyi ge- büyük zorluk çekiyorlar. Dolayısıyla ayrılanların Türkiye'de iş-
çindirme yükümlülüğü ile ne bulursa yapmak durumunda gücü piyasasına dönme olasılıkları oldukça düşük.
kalıyorlar. Başlangıçta seçici olsalar bile bir süre sonra ter- Belli bir kesim, özellikle kamu sektöründe çalışanlar, çocuk
cihleri giderek kısıtlanıyor. O yüzden genç erkeklerdeki iş- sahibi olduklarında ayrılmıyorlar. Çünkü kamu kesimi Türki-
sizlik oranları da kendi içinde yüksek olmakla birlikte kadın- ye’de çalışan kadınlara “en cömert” destekleri sunan kesim.
larınkine kıyasla daha düşük. Eğitim düzeyine göre işsizlik Çocuk doğurduğunuzda, en son 2016 başında yapılan dü-
oranı lise mezunu kadınlarda yüzde 25 civarında, üniversite zenlemeyle, 2 ay süreli doğum iznini tamamladıktan sonra
mezunu kadınlarda yüzde 20'ye yakın. Genç kadın işsizliği kısmi zamanlı çalışma yapabiliyorsunuz, 6 ay ücretsiz izin
yüzde 30’a yaklaşıyor, yani bu kabaca her üç genç kadından alabiliyorsunuz. Hatta bu düzenleme çocuğun okul yaşı
biri işsiz demek. Bunlar tabi Türkiye İstatistik Kurumu’nun gelene kadar kısmi zamanlı çalışma imkânı sunuyor. Daha
2019 rakamları. 2020 yılı tamamlandığında ve yeni rakamlar önce de ücretsiz izin imkânı vardı ve 1 yıla kadar kullanılabi-
ortaya çıktığında çok daha vahim, olumsuz bir tablo ile karşı- liyordu. Kamuda kurumlara göre kendi içinde farklılık olabilir
laşacağız. Bu da salgın ile bağlantılı olarak karşımıza çıkıyor. ama uygulanabilen bir pratikti. Dolayısıyla kamudaki kadın-
G.D: Hocam az önce eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne lar açısından, memur olmuşsanız, güvenceli bir statüde ça-
katılım oranı artıyor demiştiniz fakat istatistiksel olarak bir veri lışıyorsanız, “Çocuk sahibi oldum” diye işten ayrılma oranları
olmadığından yola çıkarak, bir taraftan da özellikle muhafa- çok düşük. Özel sektörde durum daha farklı; özel sektördeki
zakâr siyasi iklimde üniversite mezunu kadınların da iş gü- çalışma saatlerinin uzunluğu ve genellikle doğum sonra-
cünden gönüllü olarak çekilmeye başlamasını vurgalayan sı izinlerin büyük ölçüde kanunun tanıdığının ötesine asla
bir-iki araştırma okudum ben. Çok da detaylı araştırmalara geçmemesi, izin kullandığınız takdirde döndüğünüzde eski
denk gelmedim, bu konuda bir gözleminiz oldu mu veya işyerinizde yer almayacağınıza dair yapılan uyarılar, kısmi
bildiğiniz bir araştırmaya dayanarak yorumlayabilir misiniz? zamanlı çalışmak istediğiniz vakit karşılaşılan güçlükler ve
benzeri kadınları ya işte kalmaya devam etmek ya da ay-
G.T: Aslında Türkiye'de üniversite mezunu kadınların işgücü-
ne katılım oranı yüzde 70’ler civarında, bu yıllardan beri böy- rılmak ikilemine sokuyor. Fazla mesailerin yaygınlığı da bu
le ve bunun çok azaldığına dair bir bilgim yok. TÜİK’in Hane ayrılma eylemini güçlendiren bir unsur oluyor.
Halkı İşgücü Anketleri kadınların eğitim seviyesine göre iş- Dolayısıyla ben üniversite mezunu kadınların iş yaşamın-
gücüne katılma oranlarını verdiğinde, yani burada istatistik- dan ayrılmasını, esas olarak başta da belirttiğim Türkiye'de-
leri etkileyecek oranda bir azalmadan söz etmek mümkün ki bakım hizmetlerinin yetersizliği ile açıklayabilirim. Yaşam
değil. Bence buradaki temel dönüm noktası muhafazakarlı- döngüsü içinde genç olarak evleniyorsunuz, çocuk sahibi
ğın ötesinde bir şey. Üniversite mezunu olan kadınların yüz- oluyorsunuz; bu ikilem ile karşılaşıyorsunuz ya da ilerleyen
de 30 kadar bir kısmı, başlangıçta veya sonrasında aile so- yıllarda mesleğinizde de bayağı bir ileri noktaya gelmişken
rumlulukları, ev ve bakım sorumlulukları nedeniyle çalışma bakıma muhtaç anne babalarınızın varlığı nedeniyle, bu iki-
hayatında yer almıyor. Yani belki başlangıçta daha yüksek lem ile tekrar karşı karşıya kalıyorsunuz.
oranda yer alıyorlar ama evlendikten ve çocuk sahibi olduk- Genellikle ileri yaşlardaki kadınlar yani eğer kazançları da
tan sonra çocuk bakım hizmetlerindeki büyük yetersizlik buna el verecekse, tabii bunu uzman mesleklerde çalışan
ve eğer kaliteli bir çocuk bakım hizmeti almak istiyorsanız kadınlar için söylüyorum, bir bakıcı tutma yoluna gidiyor-
bunun için ayırmanız gereken kaynağın yüksekliği, kadınları lar. Bu bakıcı tam zamanlı yerli bir kadın da olabilir ya da
işgücü piyasasında kalmaktan alıkoyuyor. Çoğu kadın eğer gece yatılı kalması isteniyorsa göçmen de olabilir. Göç-
çocuğuyla ilgilenecek annesi veya kayınvalidesi yoksa bu men bakıcıların Türkiye'de de çok yaygın bir pratik haline

36 Tez-Koop-İş Kadın